🦄 Czółno Wydrążone Z Pnia Drzewa

drzewa iglaste ★★ KIKUT: reszta ze spalonego drzewa ★★★ KRZAK: niższy od drzewa ★ CZÓŁNO: łódź z pnia drzewa ★★★ KAŁKAN: okrągła wypukła tarcza z prętów drzewa figowego ★★★★★ LIPINA: drewno z "blagierskiego" drzewa ★★★ POPIÓŁ: efekt spalonego ★★★★ sylwek: AKTORKA: bywa ze spalonego teatru czółno to: część maszyny do szycia zawierająca szpulkę z nićmi, czółenko; czołn, czółniak, dłubanka; czółenko; dłubanka; indianin je ma z jednego pnia; krypa; ludowe nakrycie głowy noszone przez dziewczęta; łódka; łódka indiańska; łódka wydrążona z jednego pnia; łódka wydrążona z pnia; łódka wyżłobiona z pnia drzewa; 1. Pierwszy domowy sposób na usuwanie pnia i korzeni jest wykorzystanie spożywczej saletry amonowej. Przed przystąpieniem do wykonania czynności związanej z naniesieniem tej substancji na pień, czy korzeń drzewa w pierwszej kolejności wykonujemy otwór w takim pniu, bądź korzeniu po starym drzewie. Ten domowy sposób zaliczany jest do Stara doniczka, ekologiczna doniczka z pnia drzewa. Stan. Nowy. Materiał wykonania. tworzywo sztuczne. 59, 15 zł. kup 10 zł taniej. 98,15 zł z dostawą. Produkt: Osłonka 19,5 cm tworzywo sztuczne odcienie szarości i srebra. wycina drzewa ★ JODŁY: drzewa iglaste ★★ KRZAK: niższy od drzewa ★ ROWEK: karb, bruzda ★★★ SPAŁA: nie czuwała na pniu ★★★★ dusia_str: SŁOJE: pierścienie w pniu drzewa ★★★ CZÓŁNO: łódź z pnia drzewa ★★★ KAŁKAN: okrągła wypukła tarcza z prętów drzewa figowego ★★★★★ LIPINA: drewno z 50 cm niżej. Wbita konstrukcja nie powinna się poruszać. Nie może także stykać się z pniem i pędami drzewa. Drzewo należy przymocować do palików wytrzymałymi pasami o szerokości co najmniej 5 cm oraz długości dostosowanej do odległości palika od pnia drzewa. Oplot pasów wokół palika i pnia ul zrobiony z pnia drzewnego: czółno: łódź wydrążona z jednego pnia drzewa: sago: mączka jadalna z rdzenia pnia palmy: OKOREK: odpadkowa, skrajna deska z pnia drzewa: odrośle: pęd wystający z pnia lub korzenia: krzak: roślina z gałęziami, ale bez pnia: kloc: kawał drewna z pnia zwalonego drzewa Stół z Pnia Drzewa na Allegro.pl - Zróżnicowany zbiór ofert, najlepsze ceny i promocje. Wejdź i znajdź to, czego szukasz! wycina drzewa ★ JODŁY: drzewa iglaste ★★ KRZAK: niższy od drzewa ★ PRĘGA: mięso z ćwierci przedniej od łopatki do kolana ★★★ mariola1958: ZAKUP: za gotówkę lub na raty ★★★ CZÓŁNO: łódź z pnia drzewa ★★★ GRABKI: obok łopatki i wiaderka ★★ KAPOTA: ciuch z opatki okryje łopatki ★★★★ dzejdi Czółno Czółno indiańskie, prymitywne, wydrążone z pnia drzewa Czółno lub kanadyjka Czółno lub kanoe Czółno słowiańskie z jednego pnia drzewa Czółno używane do polowań na kaczki Czółno wydrążone z pnia drzewa Czółno zamaskowane trzciną lub gałęziami, służące do polowań na ptactwo wodne Czoło Zobacz Stolik z Pnia Drzewa w Stoliki i ławy do salonu (pokoju) ☝ taniej na Allegro.pl - Najwięcej ofert w jednym miejscu. Radość zakupów 100% bezpieczeństwa dla każdej transakcji. - Takich uli jak te wykonane przeze mnie nie ma nigdzie w sprzedaży - tłumaczy Edmund Żywicki, pszczelarz z Parchowa.- Wszystkie, które mam w swojej pasiece, wykonywałem samodzielnie. AW16zhf. Czółno wydrążone z pnia drzewa krzyżówka krzyżówka, szarada, hasło do krzyżówki, odpowiedzi, Źródła danych Serwis wykorzystuje bazę danych plWordNet na licencji Algorytm generowania krzyżówek na licencji MIT. Warunki użycia Dane zamieszczone są bez jakiejkolwiek gwarancji co do ich dokładności, poprawności, aktualności, zupełności czy też przydatności w jakimkolwiek celu. Teren wokół pni dużych drzew jest trudny do zagospodarowania. Ziemia jest zwykle zacieniona i sucha. Rozwiązaniem są obrzeża: z roślin, kamieni czy ściółek. Przy pniach dużych drzew niewiele roślin ładnie rośnie. Mało jest takich, które potrafią skutecznie konkurować o wodę z korzeniami drzew. Problemem jest także zacienienie. Najtrudniej pod drzewami utrzymać trawnik. Bywa, że mimo podlewania i nawożenia ten metr kwadratowy trawnika i tak jest brzydki. Wygodniej pod dużymi drzewami robić obrzeża. To przekłada się na mniej pracy w ogrodzie i oczywiście mniej wody do podlewania. Oto pomysły. 1. Trawa ozdobna To rozwiązanie sfotografowałam na terenie Soho Factory w Warszawie. Dzięki prostokątnemu wycięciu w drewnianym tarasie, drzewo może swobodnie przyrastać na grubość. Od strony tarasu jest więcej słońca, więc posadzono tu niskie trawy ozdobne. Z drugiej strony są rośliny cieniolubne, które swobodnie przechodzą w trawnik. ---------------------------------- 2. Dekoracyjne kamienie Proste, trwałe i praktyczne obrzeże pnia drzewa z kamieni – jego kontury mogą być koliste, prostokątne, fantazyjne. Tu są eleganckie kamienie kupione w sklepie ogrodniczym. Można też użyć np. kamieni polnych. Folia spodem będzie ograniczała rozwój chwastów. Moim zdaniem najlepsza jest czarna perforowana (z dziurkami). Umożliwi przenikanie wody. --------------------------------- 3. Podpora na pnącza Tego typu konstrukcję chciałabym mieć w swoim ogrodzie. Pomysł jest z Białegostoku, sprzed Białostockiego Teatru Lalek. To połączenie ławeczki, rzeźby i podpory na pnącza. Oczywiście każdy może tu siadać. -------------------------------- 4. Metalowa kratka Tego typu kratki kupuje się np. w sklepach z artykułami metalowymi. Składają się zwykle, tak jak to metalowe obrzeże na zdjęciu, z dwóch części (połówek). Dlatego łatwo je zdjąć, by np. uzupełnić kamyki pod spodem. -------------------------------- 5. Jak żwirowa ścieżka Pod tym drzewem, po zacienionej stronie, trawnik był wyliniały. Zamiast tradycyjnego obrzeża pnia, ta część została wysypana drobnymi, ozdobnymi kamykami, tak jak żwirowa ścieżka obok. Pod spodem jest mały kawałek folii, by ograniczyć wyrastanie chwastów. -------------------------------- 6. Ochrona pnia drzewa Czasami drzewo rośnie w takich miejscach, że łatwo je zniszczyć, np. tam gdzie parkują samochody. Gdy drzewo ma takie gustowne ubranko z metalu, kierowcy bardziej uważają na drzewo. Na zdjęciu jest pomysł z Katowic. Ciekawa byłaby też wersja takiego wysokiego obrzeża drzewa ze stojakiem dla roweru lub rowerów przed domem. ------------------------------- 7. Zamiast trawnika W ogrodach zacienionych i starych pod drzewami najlepiej sadzić rośliny lubiące cień. Tutaj rośnie runianka japońska (jest zielona cały rok, ma minimalne wymagania). Tego typu obrzeża wysokich drzew mogą mieć fantazyjne kształty. Kontury po bokach przycina się nożycami. ------------------------------ 8. Rabata kwiatowa W tym starym, zarośniętym ogrodzie brakuje miejsca na kwiaty. Dlatego obrzeża pod wysokimi drzewami są z kwiatów jednorocznych, tolerujących półcień. To np. niecierpki i bratki. Takie rabaty trzeba systematycznie podlewać. ----------------------------- 9. Kora sosnowa Obrzeża wysypane korą lubią np. sosny pospolite. Zaletą tego rozwiązania jest mniej grabienia igieł i szyszek. Co jakiś czas po prostu przysypuje się je korą. Najtrudniejszy etap to wykonanie wycięcie w trawniku koła lub innego kształtu. ----------------------------- 10. Kolorowa ściółka To też rodzaj ściółki, tyle że kolorowej. Gotowe, barwione wiórki kupuje się w sklepach ogrodniczych. Kolor można dopasować np. do klinkieru czy cegły, z którego jest wykonana np. elewacja domu. Pod spodem kolorowej ściółki można podłożyć folię perforowaną, by ograniczyć rozwój chwastów. Poniżej znaj­duje się li­sta wszys­tkich zna­lezio­nych ha­seł krzy­żów­ko­wych pa­su­ją­cych do szu­ka­nego przez Cie­bie opisu. niewielka, płaskodenna łódź, napędzana wiosłem o jednym piórze (pagajem) (na 6 lit.) Sprawdź również inne opisy ha­sła: PIROGA łódź wiosłowa wyżłobiona z jednego pnia drzewa używana w Ameryce, Afryce i Polinezji (na 6 lit.) indiańskie czółno wydrążone z pnia (na 6 lit.) wąskie czółno wydrążone z pnia (na 6 lit.) Zobacz też inne ha­sła do krzy­żó­wek po­do­bne kon­teks­to­wo do szu­ka­ne­go przez Cie­bie opisu: "NIEWIELKA, PŁASKODENNA ŁÓDŹ, NAPĘDZANA WIOSŁEM O JEDNYM PIÓRZE (PAGAJEM)". Zna­leź­liśmy ich w su­mie: 565 KOLEGA PO PIÓRZE, PRYZMA, ŚREDNI PRZEDSIĘBIORCA, NACZÓŁEK, WELBOT, SPIŻARKA, TARCZKA, PAROWÓZ, TRANSPARENT, GIG, RUCH, KIELON, WIELBŁĄD JEDNOGARBNY, STOLIK, BACH, SAMPAN, TRYNITARYZM, KOMASACJA, BABA-CHŁOP, KĘPA, KOABITACJA, ŁÓDŹ PEŁNOMORSKA, KOMPOZYCJA RAMOWA, OBÓZ PRZESIEDLEŃCZY, SŁABOSTKA, ŁÓDŹ WIOSŁOWO-ŻAGLOWA, CZÓŁNO, KARTOTEKA, KAPLICA LORETAŃSKA, SZALUPA, LIŚĆ ZŁOŻONY, DETAL, SELEKTOR, CHIP, PARTIA KANAPOWA, PRZESTRZEŃ FAZOWA, NIECKA, ŹDZIEBLARZE, ASD, MOZAZAUR, GŁADZIZNA, DICKENS, ŻÓŁW OLIWKOWY, HURTNICA WSTYDLIWA, ZARODZIEC SIERPOWY, SZEZLONG, LEKTURKA, FESTIWAL, DEBEL, FORYŚ, INDUKTOR, SKIF, BARKAS, SUPERPAŃSTWO, BOM, TRÓJCA PRZENAJŚWIĘTSZA, JOLA, PAGAJ, PLACYK, BAT, EUPARKERIA, CYKLOP, OBLICÓWKA, PIERSIÓWKA, RURKOZĘBNE, MAZUREK, TARCZKA SYGNALIZACYJNA, KOLEŻANKA PO PIÓRZE, CHLAMIDA, OSCYLACJA LODOWCA, BREAKDANCE, ODROBINA, PRZEKAZIOR, EWANIELIA, GIG, KOJEC, GNATARZ, ZATOR, KSYLOGRAFIA, DEZETKA, KANOE, LOKOMOTYWA SPALINOWA, CZOP, ARKA, KOSTKA, JUTRZYNA, KANADYJKA, PAŁACYK, JAMA STAWOWA, OSTRONOGI, PEDAŁÓWKA, NIECKA ABLACYJNA, MODRASZEK IKAR, RAMKA, AFERKA, KRZTA, SKIF, PRZECIĄGANIE, PRZYCZYNEK, BERGMAN, KORONA CIERNIOWA, STROIK POJEDYNCZY PRZELOTOWY, KĘPKA, BEJRA, DRZEWOSTAN JEDNOPIĘTROWY, SZWEDZKI PÓŁMISEK, MAGOT, WIDZEWIAK, ANEUPLOIDALNOŚĆ, MONOGAMICZNOŚĆ, CIĄGŁOŚĆ FUNKCJI, ZBIEŻNOŚĆ, SSAK NIEPARZYSTOKOPYTNY, KOHABITACJA, BANTENG, KOMORA, WZIERNIK, CZOPIK, HOJER, JOLA, TWIERDZENIA TALESA, ŁAPAWICA, PRÓBKA, SUPERNOWA, RODZINA, LITERATKA, ŁÓDŹ REGATOWA, ROZRZUTKA BRUNATNA, BUM, KANU, WGLĄDÓWKA, KOSZYK, LIROGON ALBERTA, ULOTKA, WIEŚ, ZBIÓR Z WYRÓŻNIONYM PUNKTEM, FUNDUSZE, SKUPISKO, BABOCHŁOP, KOMORA, SKALA PODATKOWA, MAKAK MAGOT, HAREM, BARKA DESANTOWA, NOSOROŻEC, POŻYCIE, DZBANEK NA WODĘ, DELOKALIZACJA, OSTRA REAKCJA NA STRES, KISTKA, LIROGON SKROMNY, MIKROSKOP MONOOKULAROWY, REZYDENT DŁUGOTERMINOWY, SŁABA GŁOWA, PAŁACYK, BARKAS, EUKARIONT, KĘPA, BLIZENKA, MONOGAMIA, RZEKOTKA, KANU, SZOPEN, KONGLOMERACJA, PORZĄDEK SPIĘTRZONY, WIDZEWIAK, BROK, SKIF, FELLINI, BEETHOVEN, REPERTUAR, PRÓBKA, PIERŚCIENICE, BĄK, KROTNICA, ANTAŁEK, NOWICJUSZKA, KAWAŁEK, KOBIETON, KWADRYGA, TRÓJKĄT PROSTOKĄTNY, PILOTÓWKA, ALDEHYD, JEDNOPŁAT, WIEŚ PLACOWA, STROIK POJEDYNCZY KRYJĄCY, RÓJ, PAKIET SOCJALNY, POLIGAMIA, POKER, TANAGRYJKA, SKULL, PRZESTRZEŃ STANU, PĘCHERZ, ŁÓDŹ POLICYJNA, EINTOPF, SIEĆ POKARMOWA, ŁÓDŹ LATAJĄCA, TRÓJSKOK, SZALUPA, JĘZYCZEK, MIKROSKOP JEDNOOKULAROWY, KAFKA, KOLBKA, TAKSÓWKA, KUMKA, URCEUS, MÓRG, BARKAS, FINANSE, RZESZA, STRUMYK, CANOE, RĘKAW, FILIACJA, PAŁECZKA, MONOCHROM, OPOZYCJA PRYWATYWNA, PRZEKAŹNIK, GOMBROWICZ, TECZUSZKA, SKROMNOŚĆ, ORNITOPTER, KUSZTYCZEK, DAMAN, GŁADYSZKA, POSŁUSZNICA, KWADRUPOL, TRATWA, WĄSKOŚĆ, BOŻEK, ŁAPIŃSKI, BAT, LIBURNA, WDOWI GROSZ, MORGA, KANCJONAŁ, KODEKS, OPIEKUN, CIESAK, STABILIZACJA, SŁAWOJKA, SKUL, KOMPILATOR, EPIMER, DIODA, SŁUPOZĘBNE, ANTENA KIERUNKOWA, PUTTER, JĘZYK, DWÓJKA, MONOCENTRYZM, PLURALIZM, KANADYJKA, KAJAKARZ, BĄCZEK, DOMEK LETNISKOWY, TRATWA, AKRAZJE, CZAJKA, ZWIERZĘ DOMOWE, OWALNICA, WIEŻYCZKA OBSERWACYJNA, BALZAK, CZÓŁNO, GONDOLA, AKSJOMAT WYBORU, ZASTĘP, ZAKWAS, STANOWISKO, ŁÓDŹ RYBACKA, PIROGA, SZARŻNIKOWATE, BARKAS, STÓŁ, CZIP, UWAŻNOŚĆ, FUNDUSZ, PŁAWICA, HAMBURKA, PRZYCISK, ŁÓDŹ PILOTA, ZATOCZKA, MOTORÓWKA, BAJDAK, KAMERALNOŚĆ, ROŚLINA JEDNOPIENNA, JEDNOGARNKOWIEC, KAWAŁEK, SPLOT, ZASTRZAŁ, KRÓTKA KOŁDRA, GROTESKA, BUKIET, BĄBEL, DASZEK, PĘCHERZYK, BARKAS, TRÓJCA ŚWIĘTA, ZESPÓŁ TRAKCYJNY. Ze względu na bar­dzo du­żą ilość róż­nych pa­su­ją­cych ha­seł z na­sze­go sło­wni­ka: 565 - ogra­ni­czy­liśmy ich wy­świe­tla­nie do pier­wszych 300! nie pasuje? Szukaj po haśle Poniżej wpisz odga­dnię­te już li­te­ry - w miej­sce bra­ku­ją­cych li­ter, wpisz myśl­nik lub pod­kreśl­nik (czyli - lub _ ). Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nych przez Cie­bie li­ter. Im wię­cej li­ter po­dasz, tym do­kła­dniej­sze bę­dzie wy­szu­ki­wa­nie. Je­że­li w dłu­gim wy­ra­zie po­dasz ma­łą ilość od­ga­dnię­tych li­ter, mo­żesz otrzy­mać ogro­mnie du­żą ilość pa­su­ją­cych wy­ni­ków! się nie zgadza? Szukaj dalej Poniżej wpisz opis po­da­ny w krzy­żów­ce dla ha­sła, któ­re­go nie mo­żesz od­gad­nąć. Po wci­śnię­ciu przy­ci­sku "SZUKAJ HASŁA" wy­świe­tli­my wszys­tkie sło­wa, wy­ra­zy, wy­ra­że­nia i ha­sła pa­su­ją­ce do po­da­nego przez Cie­bie opi­su. Postaraj się przepisać opis dokładnie tak jak w krzyżówce! Hasło do krzyżówek - podsumowanie Najlepiej pasującym hasłem do krzyżówki dla opisu: niewielka, płaskodenna łódź, napędzana wiosłem o jednym piórze (pagajem), jest: Hasło krzyżówkowe do opisu: NIEWIELKA, PŁASKODENNA ŁÓDŹ, NAPĘDZANA WIOSŁEM O JEDNYM PIÓRZE (PAGAJEM) to: HasłoOpis hasła w krzyżówce PIROGA, niewielka, płaskodenna łódź, napędzana wiosłem o jednym piórze (pagajem) (na 6 lit.) Definicje krzyżówkowe PIROGA niewielka, płaskodenna łódź, napędzana wiosłem o jednym piórze (pagajem) (na 6 lit.). Oprócz NIEWIELKA, PŁASKODENNA ŁÓDŹ, NAPĘDZANA WIOSŁEM O JEDNYM PIÓRZE (PAGAJEM) inni sprawdzali również: żołnierz lub członek innej uzbrojonej formacji wyszkolony w precyzyjnym strzelaniu na dużą odległość, obserwacji i maskowaniu , metalowe okucia przymocowane do brzegu żagla służące do mocowania go do masztu jachtu , instytucja udzielająca schronienia i obejmująca opieką kobiety w ciążki oraz matki z dziećmi, mające trudną sytuację życiową , PSY; rodzina drapieżnych ssaków , irracjonalny lęk przed nowoczesnymi urządzeniami i technologiami , jednostka momentu magnetycznego, używana zwykle w fizyce jądrowej i atomowej , bogaty wybór, przegląd różnych rzeczy , sygnał, który może przyjmować dowolną wartość z ciągłego przedziału (nieskończonego lub ograniczonego zakresem zmienności) , Trillium govanianum - gatunek rośliny zielnej z rodziny melantkowatych , leming górski, Lemmus lemmus - gatunek gryzonia z rodziny chomikowatych; występuje w tundrze i na terenach trawiastych Półwyspu Skandynawskiego , rodzaj katalizatora, katalizator kontaktowy , w działaniu mnożenia liczba, która jest mnożona przez inną liczbę Łódź wydrążona w pniu drzewa, zwana dłubanką, czółnem czy też bardziej fachowo monoksylem bądź łodzią jednopienną, to jeden z najbardziej archaicznych środków transportu wodnego. Nieco wcześniejszym wynalazkiem mogły być jedynie łódki wyplatane z kory drzewnej czy wykonane z plecionego stelażu pokrytego skórami upolowanych zwierząt. Ta prymitywna forma łodzi wykonanej z drewnianej kłody jest jednocześnie najdłużej użytkowaną: najstarsze czółna pochodzą z epoki kamienia, a w różnych rejonach świata produkowane są do dziś. Zatoka Wigierki - miejsce odkrycia wigierskich Łukasz SkiendziulW 1995 roku z dna Wigier wydobyto dwie dłubanki. Pierwsza z nich została znaleziona w maju w zatoce jeziora w okolicach Gawrych Rudy, drugą odkryto po drugiej stronie tej samej zatoki. Znaleziska dokonali suwalscy nurkowie z Klubu Nurkowego „Orka”, którzy powiadomili o tym Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków Archeologicznych (był nim wówczas Jerzy Brzozowski). Oba czółna, wydobyte z głębokości dwunastu metrów, zostały zadokumentowane, po czym trafiły z powrotem na dno jeziora. Tak dzieje się z większością łodzi kłodowych znalezionych w Polsce, ze względu na duży koszt konserwacji zabytku wystawionego na działanie warunków atmosferycznych oraz problem z zapewnieniem odpowiedniego miejsca do jego przechowywania. Próbki drewna pobrane z wigierskich dłubanek poddano datowaniu metodą radiowęglową 14C. Wiek pierwszej z nich oszacowano na około 200 lat (190±90 BP; skrót BP oznacza czas liczony wstecz od chwili obecnej [red.]), druga pochodzi z czasów współczesnych. Odkrycie to zapoczątkowało współpracę miejscowych nurków z Jerzym Brzozowskim i Muzeum Okręgowym w Suwałkach, której efektem jest m. in. zarejestrowanie trzech czółen na dnie jeziora Hańcza. Dzięki lokalnemu rozgłosowi wigierskich znalezisk z różnych stron napłynęły zgłoszenia kolejnych egzemplarzy, jak na przykład dłubanki spoczywającej w zakolu Rospudy w Kotowinie niedaleko Bakałarzewa. Według datowania dendrochronologicznego, łódź ta powstała po 1555 roku. Łodzie wydrążone w pniu drzewa były podstawą transportu wodnego w pradziejach. Fot. Łukasz SkiendziulW tym miejscu warto wspomnieć o metodach datowania znajdowanych dłubanek. Otóż wiek danego obiektu można określić na podstawie miejsca jego odkrycia, dzięki artefaktom (przedmiotom wykonanym lub zmodyfikowanym przez człowieka – red.) zalegającym w tej samej warstwie lub poprzez analizę pyłkową tejże warstwy. Jednak zabytkowe łodzie spoczywające w obrębie stanowiska archeologicznego należą do rzadkości. Najczęściej mamy do czynienia z przypadkowymi, a więc pozbawionymi kontekstu znaleziskami dłubanek na brzegach lub dnie zbiorników wodnych, gdzie przed laty zostały zatopione. Są one wówczas datowane metodą radiowęglową lub przy zastosowaniu badań dendrochronologicznych, które, jeśli tylko są możliwe do przeprowadzenia, są w stanie określić wiek zabytku z dużą dokładnością, nawet do roku czy też pory roku. Za przykład może posłużyć dłubanka wyłowiona z jeziora Łaźno w Puszczy Boreckiej. Datowanie 14C wykonane na dwóch próbkach dało dwa zupełnie rozbieżne wyniki: 2930±100 BP i 200±100 BP. Dopiero analiza przyrostów rocznych dębu, z którego wykonano czółno, wyznaczyła wiarygodny rok jego powstania: 1369. Obiekt należący do Muzeum Okręgowego w Suwałkach można dziś oglądać na wystawie w Muzeum Wigier. XIV-wieczne czółno z jeziora Łaźno na wystawie w Muzeum Wigier. Fot. Łukasz Skiendziul Inwentaryzacji wszystkich dłubanek z obszaru Polski podjął się archeolog Waldemar Ossowski, który uczestniczył także w analizie egzemplarzy z jeziora Wigry. Do dziś na terenie naszego kraju zarejestrował on ponad trzysta tego typu zabytków. Zdecydowana większość z nich powstała po roku 1500. Pierwsze łodzie jednopienne w Europie pochodzą z VIII tysiąclecia przed Chrystusem, z terenów północnych Niemiec i Francji oraz Holandii. Wykonane były z sosny, gdyż ten gatunek drzewa, najlepiej przystosowany do surowego klimatu, po ustąpieniu lodowca w Europie osiągał największe rozmiary odpowiednie do budowy czółen. W następnych epokach pojawiały się dłubanki drążone w pniach drzew liściastych, a najczęściej znajdowane są łodzie wykonane z dębu. Może to być wprawdzie wynikiem lepszego stanu zachowania mocnego drewna dębowego, niemniej jednak świadczy to o poziomie zaawansowania technik wyrobu łodzi przy użyciu dość prymitywnych, często brązowych lub nawet kamiennych narzędzi. Dłubanki pełniły ważną rolę nie tylko przy połowie ryb, ale służyły za ważny środek spławiania ładunków oraz przemieszczania się na duże odległości i to już od epoki kamienia. Studia nad rozprzestrzenianiem się konkretnych wyrobów czy surowców, np. krzemienia, pozwalają zaobserwować istnienie szlaków handlowych wzdłuż cieków wodnych. W okresie rzymskim głównymi rzekami spławiano tratwy składające się z dwóch lub więcej wydrążonych kłód połączonych ze sobą (tak samo wykonane były tratwy używane jeszcze w XX wieku do spływów Dunajcem). Ich funkcję można wiązać z istnieniem słynnego szlaku bursztynowego. Świadectwem tego może być czółno z Wołynia odkryte przed II wojną światową, w którym znaleziono sakiewkę z rzymskimi denarami oraz kilkanaście brył bursztynu. W tym czasie jednopienne czółna potrafiły nawet pełnić rolę trumien, czego przykładem są pochówki Gotów na cmentarzysku z pierwszych wieków naszej ery w Weklicach koło Elbląga. W średniowieczu popularność dłubanek nie spadła, mimo pojawienia się łodzi klepkowych. Proste łódki z pnia drzewa znajdowały szczególnie powszechne zastosowanie wśród Słowian, którzy wyprawiali się nimi na morze. W VII wieku po Chrystusie, jak informują nas źródła historyczne, Sklawinowie (Słowianie zamieszkujący na terenach współczesnej Rumunii, Mołdawii oraz częściowo Ukrainy i Węgier – red.) wraz z Awarami (koczowniczy lud , który w połowie VI wieku pojawił się w Europie – red.) posłużyli się monoksylami w czasie oblężenia Konstantynopola. O użytkowaniu łodzi jednopiennych w czasach historycznych informują nas źródła pisane, jak i przedstawienia na dawnych ilustracjach. Dłubanki nie wyszły z użycia aż do czasów współczesnych. Przed wojną były rozpowszechnione na ziemiach słowiańskich (zwłaszcza w części wschodniej), a także w Rumunii i południowej Francji. Drążenie czółen w pniu drzewa do niedawna praktykowane było również na Suwalszczyźnie. Dziś w muzeach etnograficznych w Warszawie czy Toruniu możemy oglądać egzemplarze zakupione w różnych miejscowościach, takich jak Gulbin i Studziany Las nad Czarną Hańczą, Szczebra w Puszczy Augustowskiej czy Sumowo niedaleko Sejn, gdzie dłubanka z 1920 roku w chwili zakupu pełniła funkcję żłobu dla koni. Wyjątkowy jest przykład Stanisława Olszewskiego ze Studzianego Lasu, który sam wykonał takie czółno, by jeszcze na początku XXI wieku wyprawiać się nim na ryby. Ekipa Wigierskiego Parku w trakcie budowy dłubanki. Fot. Aleksandra Siemaszko-Skiendziul Cennym źródłem wiedzy na temat dłubanek są przekazy etnograficzne. Wiele informacji o tego typu łodziach na obszarze przedwojennej Słowiańszczyzny spisał Kazimierz Moszyński, autor monumentalnego dzieła „Kultura ludowa Słowian”. Znaleźć w nim można między innymi opis procesu powstawania czółna. Dla zobrazowania przykładu warto przytoczyć relację z terenów ówczesnej Bośni: „Bośniak, zamierzający przygotować sobie wielkie czółno (…) zabierał ze sobą siekierę, topór (siekierę ciesielską) i ciosłę oraz żywność na kilka dni i szedł wraz z uproszonym sąsiadem w las. Tam obaj wybierali jak najroślejszy i zdrowy dąb, rąbali go i z okrzesanych gałęzi robili sobie szałas. W nim to mieszkali przez cały czas pracy, odchodząc tylko w niedzielę do wsi po żywność. Obróbka postępowała w sposób następujący. Naprzód odcinano ze strzały kloc pożądanej długości i układano go odpowiednio. Następnie sieczono w klocu z góry na dół wręby w odległości 1 m. Gdy to uczyniono, wtedy kawały drzewa od wrębu do wrębu wybijano za pomocą siekiery, klinów i drewnianych młotów. Dalej wysiekano pewną część przyszłego czółna, odbijano korę dokoła i podsiekano przód oraz tył, nadając dębowi kształt łodzi. Reszta pracy poświęcona była wykańczaniu „korabia” zewnątrz i wewnątrz…” Tradycyjne narzędzia - ośnik, siekiera i cieślica. Fot. Łukasz Skiendziul Do produkcji dłubanki wykorzystywano nieraz ogień. W 1911 roku kaszubski ludoznawca Izydor Gulgowski opisał miejscową metodę, polegającą na przygotowaniu w pniu drzewa wgłębienia, w którym następnie rozpalano niewielkie ognisko i aby żar za bardzo się nie rozprzestrzenił, w razie potrzeby zasypywano je piaskiem. Znana jest również praktyka specjalnego rozginania burt czółna. Wydrążony pień o cienkich ściankach wypełniano na kilka dni wodą. Tak rozmiękczone drewno podgrzewano następnie nad ogniem, po czym przy pomocy specjalnych rozpórek nadawano łodzi nowy kształt, przypominający nasze współczesne łódki zbite z desek. Najlepiej nadawało się do tego drewno osikowe. Wykończenie powierzchni przy użyciu dłuta. Fot. Łukasz Skiendziul Obserwacje etnograficzne są dobrym materiałem do odtworzenia metod stosowanych w pradziejach. Stanowią one uzupełnienie traseologii, czyli badania śladów po użytych narzędziach na zabytkowych przedmiotach. i tak na przykład analogią dla dłubanek z epoki kamienia mogą być czółna sporządzane przez Indian Ameryki Północnej, którzy do momentu przybycia Europejczyków nie znali narzędzi metalowych. Opisy sposobu wytwarzania przez nich łodzi kłodowych znalazły się w relacjach XVI- i XVII-wiecznych przybyszów ze Starego Kontynentu. Na ich podstawie wiemy, że rdzenni mieszkańcy Ameryki stosowali technikę wypału. Wewnątrz kłody rozniecano kontrolowany ogień, który co jakiś czas gaszono, by zeskrobać przepalone drewno za pomocą drewnianych i krzemiennych narzędzi bądź muszli. I rzeczywiście, ślady zwęglenia na europejskich dłubankach sprzed kilku tysięcy lat zdają się potwierdzać tezę o stosowaniu powyższej metody. Do sporządzenia łodzi kłodowej wykorzystywano bardzo różne gatunki drzew. Jak odnotował K. Moszyński, na Kresach Wschodnich była to przede wszystkim osika, a prócz tego także brzoza, olsza, lipa, sosna, topola i dąb. W Karpatach użytkowano jodły, a na Łotwie nawet mało odporne na wilgoć świerki. Do wyrobu dłubanki nadać się mogło praktycznie każde drzewo o odpowiednio długim i prostym pniu, rosnące niedaleko wody, by można je było bez trudu spławić. Chętnie używany materiał stanowiły: topola, lipa, wierzba czy (mimo iż bardzo nietrwała) olsza. Ich drewno jest miękkie, łatwo się rozwarstwia i nie posiada słabych punktów. Szczególnymi walorami odznacza się dąb. Drewno dębowe jest wyjątkowo trwałe, a swoją twardość uzyskuje dopiero po wysuszeniu, podczas gdy świeżo ścięte drzewo dobrze poddaje się ostatnich latach różne koła naukowe i grupy rekonstrukcji historycznej podejmują próby odtworzenia procesu produkcji dłubanki. Ich doświadczenia mają za zadanie określenie nakładu czasu i pracy, właściwości materiałów oraz niezbędnych narzędzi i technik wyrobu czółna. W podobny eksperyment zaangażowali się ostatnio pracownicy Wigierskiego Parku Narodowego, którzy we wrześniu 2011 roku wzięli udział w Święcie Mazurskiej Dłubanki w Spychowie. W trakcie kilkudniowych warsztatów drużyna złożona z reprezentantów WPN-u oraz archeologów wykonała jedną z czterech topolowych łodzi. Powstała ona przy minimalnej pomocy piły motorowej, użytej do zdjęcia większych fragmentów pnia, większość pracy wykonano zaś przy użyciu siekier i cioseł, na koniec zaś cała powierzchnia zewnętrzna i wewnętrzna została obrobiona za pomocą dłut i młotków. Dłubanka doskonale sprawdziła się na wodzie, a załoga w regatach kończących imprezę zdobyła nagrodę za styl pagajowania. Czas wypróbować dłubankę na Aleksandra Siemaszko-SkiendziulW ten sposób na chwilę odżyła pamięć o dwóch dłubankach odkrytych w Wigrach. Nie liczą one sobie więcej niż dwieście lat, jednakże łodzie wykonane z kłody drewna mogły pływać tu wieleset, a może nawet wiele tysięcy lat wcześniej, na długo przed pojawieniem się tu kamedulskich osadników. To jednak należy do tajemnic spoczywających na dnie wigierskich wód. SŁOWNIK Ajer = aromatyczna, częściowo jadalna roślina błotna, tatarak — Acorus calamus. Basiur = wilk, przeważnie stary samiec. Biel = bagno, porośnięte mchem i wełnianką, która po odkwitnięciu okrywa się białym puchem. Blokot = trująca roślina — Hyoscyamus niger. Bolaczka = choroba. Bołonje = porosłe trawą niskie brzegi rzek. Borodacznik = roślina lecznicza — Vincetoxicum officinale. Chody = nory raków. Chwoszczyk = roślina Equisetum sp. Ciecieruk = cietrzew kogut. Czemier = roślina lecznicza i trująca, — szczwół plamisty — Conium maculatum. Czereda = roślina — Helichrysum arenarium. Czermień = roślina wodna — Caltha palustris. Czerniec = rosyjska nazwa mnicha. Czorot = oczeret, trzcina. Czubarka = duszehubka, — mała, lekka łódka. Czynownik = rosyjska nazwa urzędnika. Dadźbog, syn Swaroga, — słowiańskie bóstwo słoneczne. Dub = drewniana krypa do przewożenia towarów wodą. Ducht = linja, wyrąbana w lesie. Duszehubka, patrz — czu barka. Dwukrylec = więcierz z dwoma skrzydłami, idącemi od matni. Dywanna = roślina — Verbascum thapsus. Gabbro = rodzaj pokładów skalnych. Grąż = przesmyk, którym chodzą zwierzęta w lesie. Grążele = roślina wodna o żółtych, kulistych kwiatach. Grzybienie = biała lilja wodna — nenufary. Hało = mokra łąka, okryta kwaśnemi trawami. Hat = jaz — przegrody dla zatrzymania ryb w rzekach. Huska = roślina Nymphaea alba. Ihryszcze = naga polana w puszczy. Ihumen = rosyjska nazwa przeora klasztornego. Jariło = słowiańskie bóstwo słońca równe Dadźbogowi. Jaz, patrz — hat. Kałuha = kałuża, małe jeziorko. Kłobuczny = noszący „kłobuk“, ubranie głowy, oznaczające wyższy stopień mnicha. Leziwo = przyrząd do włażenia na drzewo, do barci. Lichij = licho, djabeł. Łopaty = rogi łosia. Łuh = łąka. Łyżki = uszy łosia. Majna = roślina Glyceria fluitans; miejscowi Polacy nazywają ją „manną“. Mara = słowiańskie bóstwo śmierci i zimy. Menestrel = wędrowny śpiewak średniowieczny, bard, trubadur. Monastery = rosyjska nazwa klasztoru. Mszarnik = bagna, porośnięte mchem. Muroh = dobra, pożywna trawa. Murożne siano = siano z trawy „muroh“. Nanoś = zniesione przez wodę rośliny, muł i różne przedmioty. Nawiet = oszczerstwo — podszepty. Nieciecz = woda, okrywająca błota i łąki poleskie. Nietry = niedostępne uroczyszcza, porośnięte łozą, trzcinami, olchą i zielskiem. Nikczomny = zbyteczny, marny. Obijanik = czółno, wydrążone z pnia dębu lub sosny. Ogniewica = gorączka. Okno = małe głębokie jeziorko na trzęsawisku. Olos = las olszynowy bez podszycia, rosnący na grząskiej glebie. Oskoła = sok z brzozy. Ostrów = wyżynne miejsce na bagnistej równinie. Pał = pożar leśny lub stepowy. Pariło = roślina — Filipendula hemaria. Ploso = zatoka rzeczna lub jeziorna albo ślepa odnoga rzeki, Pławy, Popławy = mokre niziny na skraju błot, zarośnięte dobrą trawą („murohem“). Podbiu = roślina — Achillea millefolium. Podjazdka = lekkie, małe czółno. Pohost = cmentarz. Istnieje też osiedle tej nazwy. Postoły = łapcie, pantofle z kory lipowej lub wiązowej. Pustać = hało, pozbawione trawy. Pyrej = roślina, posiadająca kolce. Rieczyszcze = wogóle rzeka, lecz szczególnie — dopływ Prypeci. Rieka = rzeka, lecz przeważnie Prypeć. Rogacz = kozioł sarni. Rozsochaty = łoś. Sita = trzciny. Stradny czas = czas orki i żniw. Strielec = strzelec. Stwołak = belka. Szatr = szałas. Szuhaleja = duża łódź. Sochaty = łoś. Truba = ligawka, trąba, zwijana z kory, a używana przez pastuchów. Uołoszka =roślina — Centaurea cyanus. Uriadnik = niższy funkcjonarjusz policji. Wisz = zielska. Wołchw = wróżbita, czarownik, znachor. Zahon = zbudowana z drągów i prętów pułapka na wilki i mniejsze na kaczki. Zawiska = ofiarny ręcznik, wieszany na krzyżach przydrożnych i cmentarnych. Zawodź = zatoka. Zybun = trzęsawisko, niewytrzymujące ciężaru człowieka. Żabry = warstwy sucnych trzcin i sitowia.

czółno wydrążone z pnia drzewa